Le Pont Mirabeau
Paris hoa lệ, lộng lẫy, nhưng vẫn cổ kính, và đầy nét lãng mạn. Paris nổi tiếng không chỉ với những công trình kiến trúc làm du khách say mê mà còn cả dòng sông Seine với rất nhiều chiếc cầu, mỗi chiếc cầu có một vẻ đẹp riêng biệt cùng tuổi đời nhiều thế kỷ. Một trong những chiếc cầu đã trở nên vô cùng nổi tiếng, không phải vì tuổi đời hay vẻ đẹp của nó lấn lướt các chiếc cầu kia, mà chính bởi nó là chứng nhân của một mối tình tan vỡ được hồi tưởng lại bằng bài thơ bất hủ “Le pont Mirabeau”.
Guillaume Apollinaire (1880-1918) sáng tác bài thơ này năm 1912, trích từ tập thơ Alcools xuất bản năm 1913 đã gây nhiều cảm xúc đối với nhiều người. Những ai yêu thơ Apollinaire, nếu có dịp đến Paris đều muốn một lần đến bên chiếc cầu này để cảm nhận nỗi vô vọng da diết của một cuộc tình ngắn ngủi, ly tan giữa ông và nữ họa sỹ Marie Laurencin (1885-1956). Âm hưởng bài thơ, qua dòng nước sông Seine chảy dưới cầu, liền mạch không chấm không phẩy, lững lờ và lạnh lùng trôi như dòng thời gian không trì hoãn, chẳng níu kéo, để mặc ai đó ngồi lại với vùng quá khứ lê thê qua dòng đời lặng lẽ, chậm chạp, đơn điệu, đêm xuống, giờ điểm.
 |
| Tấm biển trên cầu Mirabeau ở Paris ghi lại những dòng đầu bài thơ của Apollinaire cùng chữ ký của thi sỹ. |
LE PONT MIRABEAU
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Et nos amours
Faut-il qu’il m’en souvienne
La joie venait toujours après la peine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Les mains dans les mains restons face à face
Tandis que sous
Le pont de nos bras passe
Des éternels regards l’onde si lasse
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
L’amour s’en va comme cette eau courante
L’amour s’en va
Comme la vie est lente
Et comme l’espérance est violente
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Passent les jours et passent les semaines
Ni temps passé
Ni les amours reviennent
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Guillaume Apollinaire
CẦU MIRABEAU
Dưới cầu Mirabeau dòng Seine khắc khoải
Còn mối tình đôi ta
Anh có nên nhớ lại
Niềm vui mãi đến sau nỗi thống khổ
Đêm hãy đến giờ hãy đổ
Ngày tháng biệt ly riêng ta còn ngồi lại
Tay trong tay nhìn nhau ái ngại
Dưới kia
Nhịp cầu hai vòng tay vòi vọi
Sóng nước mệt mỏi thoáng nhìn ánh mắt thiên thu
Đêm hãy đến giờ hãy đổ
Ngày tháng biệt ly riêng ta còn ngồi lại
Tình biệt ly như dòng nước xuôi nhẹ
Tình biệt ly
Nhưng sao dòng đời quá lặng lẽ
Cùng hoài bão sao quá mãnh liệt
Đêm hãy đến giờ hãy đổ
Ngày tháng biệt ly riêng ta còn ngồi lại
Dòng thời gian thời gian trôi mãi
Riêng quá khứ
Cùng tình yêu không ngoái lại
Dưới cầu Mirabeau dòng Seine khắc khoải
Đêm hãy đến giờ hãy đổ
Ngày tháng biệt ly riêng ta còn ngồi lại
Phùng Ngọc Cửu dịch
Tôi bắt đầu thích thơ Pháp từ năm lớp 11, niên khóa 1969-1970. “Sonnet d’Arvers” là bài đầu tiên tôi biết và mê mẩn, sau này mới biết rằng bài này được xem như bài sonnet hay nhất của nhân loại:
Mon âme a son secret, ma vie a son mystère.
Un amour éternel en un moment conçu.
…………………………………………….
Félix Arvers
TÌNH TUYỆT VỌNG
Lòng ta chôn một khối tình
Tình trong giây phút mà thành thiên thâu.
……………………………………………
Khái Hưng dịch
Tôi đã một lần đứng trên cầu Mirabeau, cảm xúc bồi hồi, tưởng nhớ Apollinaire gần trăm năm trước đây, tại chốn này, gieo những giòng thơ làm rung động lòng người. Một thi nhân mà tôi đã quên mất tên, cũng đồng cảm, nuối tiếc, gieo hồn xuống giòng nước với cùng nỗi niềm:
Rồi em lại ra đi như đã đến
Dòng sông kia cứ vẫn chảy xa mù
Ta ngồi lại bên cầu thương dĩ vãng
Nghe giữa hồn cây cỏ mọc hoang vu.
hoặc
Nước xuôi, lạnh một dòng sầu,
Biết về đâu hỡi mấy mầu thời gian.
Có lẽ ít ai là không biết đến, vào đầu thập niên 1970, lời thơ u uất trong từ biệt của bài Adieu (Vĩnh biệt) của Guillaume Apollinaire, do Phạm Duy phổ nhạc:
MÙA THU CHẾT
Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho, mùa thu đã chết rồi.
Đôi chúng ta sẽ chẳng còn nhìn nhau nữa trên cõi đời này
Ôi ngát hương thời gian, mùi thạch thảo
Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em.
ADIEU
J’ai cueilli ce brin de bruyère
L’automne est morte, souviens-t’en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps, brin de bruyère
Et souviens-toi que je t’attends.
Guillaume Apollinaire
Biết bao hồn thi sỹ Việt nam cảm nhận và chịu ảnh hưởng của Guillaume Apollinaire!
Sài-Gòn, 4-12-2011
Phùng Ngọc Cửu
No comments:
Post a Comment